Βεβιασμένο συμπέρασμα

Βαγγέλης Πρατικάκης

To Voyager 1 βρίσκεται σήμερα σε απόσταση 18,4 δισ. χιλιομέτρων από τη Γη (Φωτογραφία: NASA )

Αθήνα

Ο Σταμάτης Κριμιζής και άλλοι ερευνητές της NASA χαρακτηρίζουν εσφαλμένη την πρόσφατη μελέτη που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το Voyager 1, η ιστορική αποστολή που εκτοξεύτηκε το 1977, έγινε το πρώτο ανθρώπινο αντικείμενο που βγαίνει από το Ηλιακό Σύστημα.

Οι ερευνητές της αποστολής είχαν ανακοινώσει το Δεκέμβριο ότι το σκάφος δείχνει να βρίσκεται σε μια μεταβατική ζώνη, εκεί όπου η επίδραση του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου αρχίζει να σταματά.

Είναι όμως «πρόωρο» να πει κανείς ότι το Voyager 1 βρίσκεται έξω από το Ηλιακό Σύστημα, διαβεβαιώνει τώρα η NASA.

Η ανακοίνωση της NASA τα λέει όλα, δηλώνει στο Nature.com ο Σταμάτης Κριμιζής, ο Έλληνας φυσικός που συμμετείχε στο πρόγραμμα Voyager και είχε σημαντικό ρόλο σε πολλές ακόμα αποστολές της NASA. «Δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορούμε να πούμε επ΄αυτού» σχολίασε.

Στην αμφιλεγόμενη μελέτη που πρόκειται να δημοσιευτεί στο Geophysical Research Letters, δύο φυσικοί (Μπιλ Ουέμπερ, Φράνσις ΜακΝτόναλντ) υποστηρίζουν ότι το Voyager 1 έχει εξέλθει από την ηλιόσφαιρα, μια γιγάντια «φούσκα» που δημιουργείται από το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου και προστατεύει τη Γη από την εισερχόμενη κοσμική ακτινοβολία.

Οι συντάκτες της μελέτης βασίστηκαν στις μετρήσεις ενός οργάνου του Voyager 1, στην ανάπτυξη του οποίου είχαν συμμετάσχει και οι ίδιοι. Οι μετρήσεις, υποστηρίζουν, δείχνουν μια κατακόρυφη μείωση των σωματιδίων της κοσμικής ακτινοβολίας που βρίσκονται παγιδευμένα στο μαγνητικό πεδίο. Παράλληλα, κατέγραψαν μια αντίστοιχη αύξηση στην κοσμική ακτινοβολία που φτάνει στο Ηλιακό Σύστημα από το διαστρικό κενό.

Ωστόσο, οι ερευνητές της αποστολής εμμένουν στη θέση τους ότι οι μετρήσεις δείχνουν απλώς ότι το σκάφος βρίσκεται σε μια μεταβατική ζώνη, την οποία βάφτισαν «μαγνητική λεωφόρο». Για να πει όμως κανείς ότι το Voyager 1 βρίσκεται εκτός της επήρειας του Ήλιου, το σκάφος θα έπρεπε να είχε καταγράψει μια απότομη μεταβολή στην κατεύθυνση και την ένταση του μαγνητικού πεδίου.

«Μια αλλαγή στην κατεύθυνση του μαγνητικού πεδίου είναι η τελευταία κρίσιμη ένδειξη της άφιξης στο διαστρικό Διάστημα. Μια τέτοια αλλαγή της κατεύθυνσης δεν έχει ακόμα καταγραφεί» δήλωσε ο Έντουαρντ Στόοουν της αποστολής Voyager.

Ο εκπρόσωπος της NASA Ντουέιν Μπράουν χαρακτήρισε μάλιστα την πρόσφατη ανακοίνωση «πρόωρη και εσφαλμένη».

Οι ερευνητές της αποστολής είναι επιφυλακτικοί και λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει ως προς τη συμπεριφορά του μαγνητικού πεδίου στο όριο του Ηλιακού Συστήματος. Η ομάδα του Voyager σχεδιάζει να δημοσιεύσει τα δεδομένα για το μαγνητικό πεδίο στο περιοδικό Science.

Και, όπως επισήμανε ο κ. Κριμιζής, τα δεδομένα αυτά απουσιάζουν από την αμφιλεγόμενη πρόσφατη δημοσίευση.

Τα δίδυμα σκάφη Voyager εκτοξεύτηκαν το 1977 με σκοπό να μελετήσουν τους εξώτερους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος.

Το Voyager 1 βρίσκεται σήμερα σε απόσταση 123 αστρονομικών μονάδων (123 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου) περίπου 18,4 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Το Voyager 2 ακολούθησε διαφορετική πορεία και η απόστασή του από τη Γη εκτιμάται στις 101 αστρονομικές μονάδες.

Και τα δύο σκάφη μεταφέρουν επίχρυσους δίσκους φωνόγραφου, στους οποίους βρίσκονται αποθηκευμένες 115 εικόνες της Γης, χαιρετισμούς σε διάφορες γλώσσες και μηνύματα του πρώην αμερικανού προέδρου Τζίμι Κάρτερ, μεταξύ άλλων.

Ο Δρ Κριμιζής είχε σημαντικό ρόλο σε πολλές αποστολές της NASA, από τα Voyager και το Galileo μέχρι τις νεότερες αποστολές Messenger στον Ερμή και Νew Horizons στον Πλούτωνα.

Είναι σήμερα επίτιμος διευθυντής του Τμήματος Διαστήματος στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, επόπτης του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας της Ακαδημίας Αθηνών,, πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής και εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στην ESA. Το 2010 ανέλαβε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας.

Δείτε επίσης:

Ο Σταμάτης Κριμιζής ερευνητής της αποστολής Juice στα φεγγάρια του Δία

ΠΗΓΗ: Newsroom ΔΟΛ - 22 Μαρτίου 2013