Η αποστολή Kepler της NASA ανακάλυψε τους πρώτους υποψήφιους πλανήτες στο μέγεθος της Γης και τους πρώτους υποψήφιους πλανήτες στην «κατοικήσιμη ζώνη», περιοχή γύρω από ένα άστρο, όπου μπορεί στην επιφάνεια ενός πλανήτη να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή. Πέντε από τους δυνητικούς πλανήτες με μέγεθος κοντά στο μέγεθος της Γης, οι οποίοι βρίσκονται στην «κατοικήσιμη ζώνη» περιφέρονται γύρω από μικρότερα και ψυχρότερα από τον ήλιο μας αστέρια. Οι υποψήφιοι πλανήτες απαιτούν περαιτέρω παρατηρήσεις προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι πρόκειται πράγματι για πλανήτες.
Το Kepler βρήκε επίσης πρόσφατα 6 επιβεβαιωμένους πλανήτες, οι οποίοι περιφέρονται γύρω από ένα αστέρα σαν τον Ήλιο μας, τον Kepler-11. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ομάδα πλανητών που περιφέρονται γύρω από ένα αστέρα, η οποία έχει μέχρι σήμερα ανακαλυφθεί. Ο Kepler-11 βρίσκεται περίπου 2.000 έτη φωτός από τη Γη. Και οι 6 πλανήτες του έχουν τροχιές μικρότερες εκείνης της Αφροδίτης και 5 από τους 6 μικρότερες της τροχιάς του Ερμή. Ειδικότερα ο εσωτερικός πλανήτης είναι 10 φορές πλησιέστερα στον ήλιο του από ότι η Γη στο δικό της και ο τελευταίος εξωτερικός απέχει από τον ήλιο του, το μισό της απόστασης Γης- Ηλίου.
Όλοι οι πλανήτες του Kepler-11 είναι μεγαλύτεροι της Γης, με τον μεγαλύτερο να έχει περίπου το μέγεθος του Ουρανού και του Ποσειδώνα.
Οι πέντε εσωτερικοί πλανήτες έχουν περιόδους περιφοράς που κυμαίνονται από 10 ως 47 ημέρες, ενώ ο εξωτερικός έχει περίοδο 118 ημέρες.
Η μέτρηση των μεγεθών και των μαζών των 5 εσωτερικών πλανητώνμ τους κατατάσσει ανάμεσα στους μικρότερους εξωπλανήτες. Αποτελούνται από μίγμα βράχων και αερίων και περιέχουν πιθανόν νερό.
Εικόνα: Καλλιτεχνική απεικόνιση της ταυτόχρονης διάβασης 3 πλανητών, μπροστά από τον αστέρα Kepler-11, όπως παρατήρησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της NASA
Οι υποψήφιοι πλανήτες που έχουν μέχρι σήμερα ανακαλυφθεί από το Kepler ανέρχονται στους 1235. Από αυτούς 68 έχουν περίπου το μέγεθος της Γης, 288 είναι υπερ-Γαίες, 662 έχουν το μέγεθος του Ποσειδώνα, 165 το μέγεθος του Δία και 19 είναι μεγαλύτεροι από το Δία. Από τους 54 νέους υποψήφιους πλανήτες που βρίσκονται στην «κατοικήσιμη ζώνη», 5 έχουν περίπου το μέγεθος της Γης. Οι υπόλοιποι 49 κυμαίνονται από υπέρ-Γαίες (μέχρι δύο φορές το μέγεθος της Γης) ως και μεγαλύτεροι από το Δία.
Τα ευρήματα βασίζονται στις παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε περισσότερους από 156.000 αστέρες, στο πεδίο παρατήρησης του Kepler που καλύπτει περίπου το 1/400 του ουρανού.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler αναζητά πλανήτες έξω από το δικό μας ηλιακό σύστημα, μετρώντας τις απειροελάχιστες μεταβολές της λαμπρότητας των αστέρων που προκαλεί το πέρασμα των πλανητών από μπροστά τους. Καθώς η διάβαση των πλανητών που βρίσκονται στην «κατοικήσιμη ζώνη» των αστέρων με το μέγεθος του Ήλιου, γίνεται περίπου μια φορά το χρόνο και απαιτούνται τρεις διαβάσεις για πιστοποίηση, πρέπει να περάσουν τρία χρόνια για να επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται πράγματι για πλανήτες στο μέγεθος της Γης, που περιφέρονται γύρω από έναν αστέρα σαν τον Ήλιο μας.
Με δεδομένο ότι το Kepler σκοπεύει μόνο το 1/400 του ουρανού και βλέπει μόνο τους εξωπλανήτες των οποίων το επίπεδο της τροχιάς τους είναι σε τέτοια θέση ώστε να είναι ορατή η διάβαση τους, αντιλαμβάνεται κανείς, αν συνυπολογίσει αυτούς τους δύο παράγοντες, ότι πρέπει να υπάρχουν εκατομμύρια πλανήτες οι οποίοι περιφέρονται γύρω από αστέρες του γαλαξία μας.
Εικόνα: Οι 15 επιβεβαιωμένοι μέχρι σήμερα εξωπλανήτες
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΟΥΛΙΔΟΥ, ΦΥΣΙΚΟΣ, ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ Φ-ΤΜΘ
(Μετάφραση από την ιστοσελίδα της NASA, 01/02/2011)
ΤΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ KEPLER
Το διαστημικό παρατηρητήριο - που κόστισε 600 εκατομμύρια - παρατηρεί τα άστρα ενός συγκεκριμένου χώρου του ουρανού για την αναζήτηση μιας περιοδικής μεταβολής στην φωτεινότητα κάποιου άστρου, που θα μπορούσε να σημαίνει τη διέλευση ενός πλανήτη μπροστά από το μητρικό του άστρο.
Ο στόχος του Kepler είναι ένα τμήμα του ουρανού που καλύπτει 100 τετραγωνικές μοίρες, ή περίπου την ίδια περιοχή του ουρανού που καλύπτει ένα χέρι όταν δείχνει τον ουρανό. Το τμήμα αυτό βρίσκεται πάνω στο επίπεδο του Γαλαξία μας προς στους αστερισμούς Κύκνος και Λύρα και περιέχει περίπου 4,5 εκατομμύρια άστρα μέσα στον Γαλαξία μας.
Περισσότερα από 100.000 αστέρια στο κομμάτι αυτό του ουρανού επελέγησαν ως ιδανικά υποψήφια άστρα για το πλανητικό κυνήγι. Μεταξύ αυτών, οι ερευνητές ελπίζουν να βρουν ένα δίδυμο πλανήτη της Γης - στο ίδιο μέγεθος που να είναι σε τροχιά αρκετά κοντά με τον ήλιο του για να μπορεί να διατηρήσει υγρό νερό, που είναι η κύρια αιτία για να επιβιώσει η ζωή - όπως την ξέρουμε φυσικά - στην επιφάνειά του.
"Για πρώτη φορά, μπορούμε να αναζητήσουμε πλανήτες στο μέγεθος της Γης σε κατοικήσιμη ζώνη γύρω από άλλα αστέρια σαν τον ήλιο μας," ανέφερε σε μια δήλωση του ο William Borucki υπεύθυνος της αποστολής του Kelper, που δουλεύει στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA.
Μακροχρόνια παρατήρηση
Στην καρδιά του τηλεσκοπίου είναι η κάμερα των 95 megapixel, η μεγαλύτερη που πέταξε ποτέ στο διάστημα. Μπορεί δε να ανιχνεύσει πολύ μικροσκοπικές αλλαγές στη φωτεινότητα ενός άστρου, για παράδειγμα 20 μέρη μόνο ανά εκατομμύριο.
Με αυτή την κάμερα το διαστημικό παρατηρητήριο Kepler μπορεί να ανιχνεύσει τροχιές και μεγέθη πλανητών παρόμοια με τα δικά μας. Αν κάποιος παρατηρούσε το ηλιακό μας σύστημα από μακρινή απόσταση, τότε η Γη θα εξασθένιζε το φως του ήλιου κατά 80 μέρη ανά εκατομμύριο, εξηγεί ο David Koch μέλος της επιστημονικής ομάδας του Kepler.
Επειδή το Kepler θα κοιτάζει στο ίδιο τμήμα του Ουρανού για πάνω από τρία χρόνια, θα μπορούσε να συλλάβει τρεις διελεύσεις ενός δίδυμου πλανήτη με τη Γη. Αυτός ο αριθμός είναι ο ελάχιστος που απαιτείται για να προσδιοριστεί το χρονικό διάστημα μεταξύ των εξασθενήσεων του αστρικού φωτός, και να αποκλειστούν έτσι άλλα φαινόμενα, όπως είναι οι διακυμάνσεις της φωτεινότητας του ίδιου του άστρου.
Αντιθέτως, το γαλλικό τηλεσκόπιο Corot, το οποίο ήδη εξετάζει τις διελεύσεις των πλανητών, μπορεί να παρακολουθεί άστρα στο ίδιο τμήμα για 150 ημέρες, λέει ο Koch. Το όριο αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα εντοπίζει πλανήτες με πολύ σφικτές τροχιές με περίοδο των 50 ημερών ή και λιγότερο ακόμα.
Η εικόνα δεξιά είναι μόλις το 0.2% του οπτικού πεδίου του Kepler και στο πάνω δεξιά τμήμα της φαίνεται ένα άστρο ηλικίας 8 δισ. ετών, που βρίσκεται στο σμήνος NGC 6791 και σε απόσταση κάπου 13.000 έτη φωτός από τη Γη. Η κάμερα χρειάστηκε μόλις 60 δευτερόλεπτα για να τραβήξει αυτή την εικόνα στις 8 Απριλίου του 2009, μια ημέρα μετά την απομάκρυνση του καλύμματος της κάμερας του διαστημοπλοίου
Το Kepler ξεκίνησε στις 6 Μαρτίου του 2009 και η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο είναι τέτοια που σκοπό έχει να μεγιστοποιήσει την θέαση των άστρων του Ουρανού.
ΠΗΓΗ: physics4u.gr
