Κείμενο: Μιχάλης Σκαραμαγκάς, Φωτογραφία: Salvatore Vinci
Ο διακεκριμένος φυσικός, συγγραφέας και ερευνητής μίλησε στο Homme περί ανώτερης δύναμης και περί φωτός, δίνοντάς μας κυριολεκτικά τα φώτα του. Όσο κι αν οι υπέρμαχοι της Κβαντομηχανικής υποστηρίζουν πως από το τίποτα προκύπτει κάτι, εκείνος μπορεί να μην γνωρίζει μεν για την ύπαρξη βασιλέα των ουρανών, αλλά δεν το απέκλεισε κιόλας...
Στο τελευταίο σας βιβλίο, Συνομιλίες με το Φως, αναφέρετε ότι το φως δεν αποκαλύπτει απλώς τον κόσμο, αλλά σε μεγάλο βαθμό είναι και δημιουργός του...
Η ύπαρξή του μας οδήγησε σε μεγάλες ανακαλύψεις. Όταν, για παράδειγμα, ανακαλύφθηκε ότι το σύμπαν διαστέλλεται, μία ένδειξη ήταν το ότι το φως άλλαζε συχνότητα. Ταυτόχρονα, έχει παίξει πρωταρχικό ρόλο και σε κάτι άλλο: Χωρίς το φως, δεν θα υπήρχε ζωή.
Και ο Θεός πολλές φορές έχει περιγραφεί ως φως...
Η ορθόδοξη θρησκεία λέει στη Γένεσι (Γένεση ή Γένεσιν-πολύ λόγιο) «και εγένετο φως». Κάτι τέτοιο λέει και η επιστήμη.
Το φως είναι εξίσου σημαντικό με το «σωματίδιο του Θεού», που αναζητούσε το CERN;
Δόθηκε μεγάλη έμφαση σε αυτό το σωματίδιο. Πολύς κόσμος νόμισε ότι θα μας αποκαλυφθεί ο Θεός και άλλα επιπόλαια. Το φως είναι κάτι πολύ βαθύτερο ?και ταχύτερο? από αυτό. Όχι μόνο μας αποκαλύπτει όλα τα μεγάλα μυστήρια του σύμπαντος, αλλά ταυτόχρονα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην ποίηση. Όπου ανοίξει κανείς Σεφέρη, Ελύτη αλλά και τους μεγάλους ξένους, με τον Γκέτε πριν απ' όλους, το φως είναι καθοριστική οντότητα.
Μπορεί η γλώσσα της επιστήμης να είναι ποιητική;
H επιστήμη είναι, όπως συνηθίζω να λέω, μια συνιστώσα πολιτισμού. Να επεκτείνω τη σκέψη μου: Ο τύπος της θεωρίας της σχετικότητας, e=mc2, είναι πολύ όμορφος! Αισθητικά, είπε ο Ρολάν Μπαρτ, είναι «το αρχέτυπο της ανακάλυψης».
Πώς κρίνετε το γεγονός ότι η N.A.S.A βομβάρδισε τη Σελήνη για να ερευνήσει την ύπαρξη νερού εκεί;
Δεν γνωρίζω ιδιαίτερες λεπτομέρειες και φαντάζομαι πως θα είχαν λάβει όλα τα μέτρα για να μην υπάρξει κάποια δυσάρεστη συνέπεια. Φρονώ, όμως, ότι με πολλή προσοχή θα πρέπει να αναστατώνουμε το σύμπαν!
Το CERN, πάντως, απέτυχε να το αναστατώσει...
Δεν απέτυχε, απλώς αναβλήθηκε η έναρξη της λειτουργίας του για τον Νοέμβριο. Και αν είναι να ανακαλυφθεί κάτι, δεν θα ανακαλυφθεί αμέσως. Θα περάσουν δυο τρία χρόνια.
Τι ρόλο παίζει το τυχαίο στις ανακαλύψεις και στο σύμπαν;
Πολύ σπουδαίο. Το «αρχέγονο φως», λόγου χάρη, στο οποίο αναφερόμαστε, είναι κάτι που ανακαλύφθηκε τυχαία το 1965, από δύο επιστήμονες που έκαναν το πιο τετριμμένο πράγμα στον κόσμο: Αναζητούσαν σήματα ενός τεχνητού δορυφόρου με μια κεραία, όταν διαπίστωσαν ότι υπήρχε ένας διαρκής θόρυβος: Ο ήχος του σύμπαντος!
Oι οντότητες του σύμπαντος δεν υπάρχουν πραγματικά παρά μόνον όταν παρατηρηθούν;
Πράγματι, για να υπάρξει κάτι, πρέπει να το παρατηρήσουμε. Το να φτάσει, όμως, κανείς να πει ότι τότε το δημιουργούμε είναι μεγάλη ασυνέπεια.
Κάπως, έτσι, λοιπόν, ανατράπηκαν και όσα πιστεύαμε για το σύμπαν;
Πριν από δέκα χρόνια, ήμασταν κοντά στο να πιστεύουμε ότι ?αν και με κενά? έχουμε μια τελική εικόνα του σύμπαντος. Τα τελευταία χρόνια, ανακαλύψαμε ότι αυτό το σύμπαν που ξέραμε (τα 200-300 δισεκατομμύρια αστέρια του γαλαξία μας και οι 5 με 6 δισεκατομμύρια άλλοι γαλαξίες) δεν αντιπροσωπεύει παρά το 5% του πραγματικού σύμπαντος!
Και το υπόλοιπο, τί είναι;
Σκοτεινή ύλη ή σκοτεινή ενέργεια. Άγνωστα σωματίδια; Πλανήτες; Μαύρες τρύπες; Aποτελεί το 95% του σύμπαντος και δεν ξέρουμε τι είναι γιατί δεν εκπέμπει καθόλου φως. Επιδρά, όμως, βαρυτικά. Το βλέπουμε στις κινήσεις των γαλαξιών. Εκεί, λοιπόν, που νομίζαμε ότι φτάσαμε κάπου...
Η βασική επιστημονική θεωρία του σύμπαντος περιλαμβάνει, έστω ως πιθανότητα, το να υπήρξε κάποιος που το δημιούργησε;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που ο καθένας το απαντά με τον τρόπο του. Υπάρχουν επιστημονικές θεωρίες που ερμηνεύουν το σύμπαν με το Τυχαίο: Ότι υπήρχε απόλυτο κενό και, σύμφωνα με την Κβαντομηχανική, είναι εφικτό από το απόλυτο κενό να δημιουργηθεί κάτι. Άλλοι, πάλι, μεταξύ των οποίων και εγώ, λέμε ότι απλά δεν ξέρουμε! Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι πολύ σπουδαίο που μας διαφεύγει. Δεν το λέω «Θεό», αλλά θεωρώ ότι στην επιστήμη πάντα θα υπάρχει ένας καθοριστικός παράγοντας που δεν θα μάθουμε ποτέ.
Δημοσιεύτηκε στο HOMME, τεύχος 74 ? Δεκέμβριος 2009
http://homme.imerisia.gr/article.asp?catid=30715&subid=2&pubid=63984291
